Kadınlar ve erkekler için ayrı olmak üzere çeşitli doğum kontrol yöntemleri bulunur. Kişiler aylık korunma iğneleri, spiraller, doğum kontrol hapları, kondomlar, sperm öldürücüler gibi birçok farklı seçenek arasından kendilerine en uygununu seçip kullanırlar.
Ancak bazı zamanlarda tam korunmanın sağlanıp sağlanamadığı ile ilgili şüpheye düşülebilir. Örneğin; kondom kazaları yaşanabilir ya da doğum kontrol hapının içilmesi unutulabilir. Bu gibi özel durumlarda acil bir korunma yöntemine ihtiyaç duyulur. Bu noktada akla ilk gelen çözüm yolu ise ertesi gün hapı olur.
Ertesi gün hapı ile ilgili tüm merak edilenleri sizler için derledik.
Ertesi Gün Hapı Nedir?
Öncelikle “Ertesi gün hapı nedir?” sorusu ile başlayalım.
Ertesi gün hapı, kadınlar tarafından kullanılan ve yüksek miktarda progesteron hormonu ihtiva eden, korunmasız cinsel birliktelik yaşanması durumunda hamileliği engellemek için cinsel ilişkiden hemen sonra kullanılan bir acil korunma yöntemidir.
Ertesi Gün Hapı Ne İşe Yarar?
Birçok kadın acil durumlarda başvurulan ertesi gün hapları konusunda yeterli bilgiye sahip değildir. Bu sebeple ilacın nasıl çalıştığını bilmek önemlidir.
Ertesi gün haplarının hamileliği önleyen çalışma prensibi aşağıdaki şekilde açıklanabilir;
- Yumurtlama zamanını erteleyerek tüplerden olgun yumurta hücresi salınımını
- Döllenmeyi önler. (Yumurtlama geciktiği için sperm hücresi yumurta hücresi ile karşılaşamaz.)
- Rahim iç dokusunun yapısını bozarak kalınlaşmasını engeller ve yumurta döllenmiş olsa bile yumurtanın rahme tutunmasının önüne geçer.
Ertesi Gün Haplarının Gebelikten Koruma Oranı Nedir?
Ertesi gün hapları, doğru kullanım ile yüksek oranda başarı sağlayan ilaçlardır. Korunmasız cinsel birliktelik sonrasındaki ilk 72 saat içerisinde alındığında %75 oranında koruma sağlayabilir. Bu oran, hap ne kadar erken içilirse o kadar yüksek olur.
Birliktelik sonrası ilk 12 saat içerisinde alınan haplar %98’e kadar koruma sağlar. Bu nedenle ilacın zaman kaybedilmeden içilmesi güvenilirliği açısından altın kuraldır.
Ertesi Gün Hapı Nasıl Kullanılır?
Hapların hızlı etki gösterebilmesi, hızlı kullanmak kadar doğru bir kullanımla da ilişkilidir. Bu ilaçlar reçetesiz satılabildiği için kolaylıkla temin edilip içilebilir. Bu yüzden nasıl alınması gerektiğini iyi bilmek gerekir.
- Haplar, herhangi bir doğum kontrol yönteminin kullanılmadığı veya birliktelik sırasında korunma kazası yaşandığı durumlarda birliktelikten sonraki ilk 24 saat içerisinde alınmalıdır. (İlk 12 saat çok daha önemlidir.)
- Ağız yoluyla ilacın markasına göre 1 veya 2 doz şeklinde (Tek veya çift tablet) alınır.
- Hapların içilmesi günün herhangi bir saati yapılabilir.
- İlaç; yemekten önce, sonra veya yemek sırasında gibi bir kuralla alınmak zorunda değildir.
- İlaç içildikten sonra 3 saat içerisinde kusma gerçekleşirse ilacın tekrar içilmesi gerekir.
Mevcut Hamileliğe Hapın Etkisi Nedir?
Ertesi gün hapları, gebelik düşünmeyen ancak hamile olduğundan şüphelenen kadınlar için bir çözüm yolu değildir. Eğer hamilelik varsa yani hamile olduğunuzu düşünüyorsanız ertesi gün hapı ile düşük sağlayamazsınız.
Bu takviye yumurtlama üzerinde etki göstererek gebeliği önlemek amaçlıdır. Döllenmiş ve rahme tutunarak gelişmeye başlamış bir yumurtanın üzerinde herhangi bir etkisi yoktur. Kısacası düşük yapmak için kullanılamaz.
Hangi Durumlarda Kullanılabilir?
Plansız ve istenmeyen bir hamileliğin önlenmesi istendiğinde ertesi gün hapının hızlı etkisinden faydalanılabilir.
Ertesi gün hapının kullanımına aşağıdaki durumlarda başvurulmaktadır;
- Korunmasız cinsel birlikteliklerden sonra
- Tecavüz vakalarından sonra
- Prezervatifin yırtılması durumunda
- Doğum kontrol hapının unutulması durumunda
- Doğum kontrol yönteminin başarısından şüpheye düşüldüğü zamanlarda
- Spiralin yerinden çıkması durumunda
Ancak bu aşamada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, bu yönteme sürekli başvurulmaması ve alışkanlığa dönüşmemesidir.
Ertesi gün hapları, ayda bir ve yılda üç kereyi aşmayacak şekilde kullanılabilir. Daha fazlasının ciddi yan etkilere sebep olabileceği unutulmamalıdır.
Ertesi Gün Hapının Yan Etkileri
Ertesi gün haplarının içeriğinde yüksek oranda progesteron veya hem progesteron hem de östrojen hormonu bulunur. Sahip oldukları yüksek hormon miktarları, plansız gebeliklerin önüne geçmeye yardımcı olurken vücutta birtakım yan etkilerin oluşmasına da sebep olabilir.
Özellikle içerisinde östrojen hormonu da barındıran tabletlerin kullanımı, daha yoğun yan etkilerin oluşmasına yol açabilir.
Ertesi gün hapı yan etkileri şu şekilde sıralanabilir;
- Mide bulantısı
- Kusma
- Baş dönmesi
- Hâlsizlik
- Karın ağrısı
- Şiddetli baş ağrısı
- Göğüslerde hassasiyet
- Rahimde ağrı
- Şiddetli âdet kanaması
- Düzensiz vajinal kanama veya lekelenme
- Âdet gecikmesi
Ayda birden fazla veya uzun süreli ilaç kullanımı, endokrin sistemde ve buna bağlı olarak diğer organlarda aşağıdaki gibi daha ciddi sorunların oluşmasına da neden olabilir.
- Uzun süreli yumurtlama problemleri ve âdet düzensizlikleri
- Kalp ve damar hastalıkları
- Bazı kanser türleri
Ertesi Gün Hapı Bir Doğum Kontrol Yöntemi midir?
Ertesi gün hapları her ne kadar acil bir korunma yöntemi olarak anılsa da aslında bir doğum kontrol yöntemi değildir. Doğum kontrol yöntemleri, doktorunuzun da önerdiği sürelerde ve aralıklarla kişiye uzun süreli kullanım imkânı sağlayan korunma yollarıdır.
Fakat aynı durum bu ilaçlar için geçerli değildir. Ertesi gün hapını sürekli olarak gebelikten korunmak için kullanmak, doğru bir davranış değildir.
Bu durum kadınlarda vücudun hormonal sisteminin ciddi zararlar alması ve üreme sağlığının olumsuz etkilenmesi ile sonuçlanabilir. Bu nedenle aktif bir cinsel hayatı olan kadınların kendilerine uygun korunma yöntemlerini öğrenmeleri gerekir. Kullanım rahatlığına aldanmamalı ve mecbur kalınmadıkça ertesi gün hapı kullanılmamalıdır.
